Kurban bayramı yakla?Ÿırken (A?Ÿır ?–zbek)

13 Kasım 2009,?08:33

KONUK YAZAR

??????? A?Ÿır ?–zbek

???????? Veteriner Hekim

?????? Kurban Bayramının yakla?Ÿması nedeniyle nasıl bir kurbanlık seçilmesi ve? etleri hakkında birkaç önemli hatırlatmalar yapmakta yarar var. Kurbanlık alacak ki?Ÿiler, hayvanın ya?Ÿını, kilosunu ve sa?Ÿlık durumunu dikkate almak zorundadır.

?????? Tüketicilerin sa?Ÿlıklı bir hayvan alabilme konusunda bilinçli hareket etmeleri son derece önemlidir. Kurbanlıkların sa?Ÿlık kontrolünden geçirilmesi ve kesilecek hayvanın Veteriner Hekimler tarafından muayenesinin yapılması, hayvanlardan insan geçen birçok hastalıklar içinde önemlidir. Bu muayenenin hem kesimden önce, hem de kesimden sonra yapılması insan sa?Ÿlı?Ÿı açısından çok önemlidir. Yapılan ara?Ÿtırmalarda hayvanlardan insanlara geçen hastalıklarda kurban bayramları sonrasında %30 oranında bir artı?Ÿ gözlenmi?Ÿtir.

?????? Bu zoonozların bazıları Bruselloz, Kist hidatid, Sistiserkoz, Verem ve ?žarbon gibi önemli olanların sadece bir kaçıdır. Kurbanlık hayvanların canlı muayenesinde hayvanda yüksek ate?Ÿ, i?Ÿtahsızlık, öksürük, solunum güçlü?Ÿü, yutmada zorluk, a?Ÿız burun akıntısı, kısmi veya genel felç, vücutta ?Ÿi?Ÿlikler, cinsiyet organları ve memede kötü kokulu akıntılar varsa hastalıktan ?Ÿüphe edilmelidir.

?????? Ayrıca; ayakta durma ve hareket tarzına, beslenme durumuna, çevreye uyumuna, hayvanların postunun, kılının ve yününün durumuna, sindirim sistemine (salgı çıkarmasına, gevi?Ÿ getirmesine, dı?Ÿkının kıvamına ve rengine), üreme organlarına ve meme bezlerine, solunum sistemine (burun salgısına, solunum durumuna), yara, ?Ÿi?Ÿlik veya ödem gibi olu?Ÿumların varlı?Ÿına dikkat edilmelidir.

?????? GENEL SA?žLIK A?‡ISINDAN KURBAN EDİLECEK HAYVAN;

?????? Durgun ve halsiz olmamalı, a?Ÿırı öksürük ve aksırık olmamalı, gözleri derisi ve kılları parlak ve canlı olmalı, göz, a?Ÿız ve burunda akıntı olmamalıdır. A?Ÿırı zayıf ve gebe olmamalıdır. Yorgun olmaması ve kesimden önce 12 saat boyunca yem verilmemesi (su verilebilir), kesim öncesi strese sokacak kötü muamelelerden ve hareketlerden kesinlikle kaçınmak gerekir.

?????? Aksi takdirde et kalitesi olumsuz olarak etkilenir. ?‡ok önemli birkaç not dersek; Kesim yeri temiz olmalı ve akarsu bulunmalıdır. Kesim yapan ki?Ÿinin sa?Ÿlıklı ve temiz olması gerekir; ayrıca, bu ki?Ÿi karkastan kendisine bula?Ÿacak hastalıklara (?Ÿarbon, bruselloz gibi) kar?Ÿı gerekli tedbirleri (eldiven, çizme giyme, kesik-yaralı el veya parmaklarla etle temas etmemek gibi) almalıdır.

?????? Kesim i?Ÿlemi, hayvanın yemek borusu ile boynun sa?Ÿ ve solunda bulunan 2 kalın damarı kapsayacak ?Ÿekilde boynun alt bölümü ile çene arasındaki kısmın ortasındaki bo?Ÿaz çıkıntısına rastlayan yerden yapılmalıdır. Hastalıklı doku ve organların kesimi sırasında kirlenen bıçaklar dezenfekte edilmeli, sa?Ÿlam kısımların kesim ve parçalanmasında dezenfekte edilmeden kullanılmamalıdır.

?????? Hayvan tutulup yatırılırken veya askıya alınırken i?Ÿkence-eziyet edilmeden usulüne uygun yatırılmalıdır. Kesim, mümkünse askıya alınarak yapılmalıdır, böylece kanın tamamının akıtılması ve derinin yüzünün temiz olarak yapılması sa?Ÿlanır. Yerde yapılan kesim sırasında kanın tamamının bo?Ÿaltılması için yatırılan hayvanın üzerine bastırılmamalı, zorlama yapılmamalıdır. Aksi halde olu?Ÿacak negatif basınç nedeniyle dı?Ÿarıdan ve sindirim sisteminden birçok mikroorganizma kolayca ete bula?Ÿacaktır.

?????? İç organlar yüzme i?Ÿlemini takiben en kısa sürede çıkarılmalıdır. Yutak bo?Ÿaltılmalı, mide-ba?Ÿırsak, safra ve idrar kesesi ve üreme organları çıkarılmalı, hasta ve süt bulunan memeler karkastan uzakla?Ÿtırılmalıdır. Ba?Ÿırsaklar çıkarılırken çıkı?Ÿı ba?Ÿlanarak içerikle karkasın kirletilmesi önlenmelidir. Kesim sırasında, kan, ba?Ÿırsak içeri?Ÿi gibi maddelerle çevrenin kirlenmesi engellenmelidir.

?????? Tüketilecek sakatatlar temiz bir ?Ÿekilde çıkarılmalıdır. Kurban atıkları çöp varillerine atılmamalı, kanalizasyon kanallarına dökülmemeli, geli?Ÿigüzel çevreye atılmamalıdır. ?‡evre temizli?Ÿi ve halk sa?Ÿlı?Ÿı açısından bu tür atıklar sokak hayvanlarının eri?Ÿemeyece?Ÿi ?Ÿekilde derin çukurlara gömülmeli ya da yakılmalıdır.

?????? Kesim ?–ncesi ve Sonrası Sorulması Gereken ?–nemli Sorular: Kesilen hayvanın karkasının rengi anormal ve tuhaf bir koku mevcut mu? Kesilen hayvanın kanı koyu renkli ve akı?Ÿkanlı?Ÿı az, pıhtıla?Ÿmıyor veya rengi normalden açık mı? Kanın a?Ÿırı koyu (katran renginde) olması ve pıhtıla?Ÿmaması hayvanın önemli bir hastalı?Ÿının (?–rne?Ÿin ?žarbon) göstergesidir.

?????? Etlerin üzerinde veya kesitinde pirinç tanesi görünümünde hareketsiz cisimcikler var mı? Gö?Ÿüs kafesinde yapı?Ÿmalar, su toplanması ve inci tanesi gibi olu?Ÿumlar var mı? Deri altında a?Ÿırı kanlanma, morarma ve çürüme bulunuyor mu? Karaci?Ÿer büyümü?Ÿ mü ve yüzeyinde beyaz noktalar görünüyor mu? Safra kanallarında kelebek benzeri parazitler var mı? Akci?Ÿerlerde a?Ÿırı ?Ÿi?Ÿlik veya peynirimsi bir görünüm var mı? Parazit odakları veya apsele?Ÿme var mı? Dalak normal büyüklükte mi, çamur kıvamında ve katran renginde mi? Ba?Ÿırsaklarda a?Ÿırı derecede gaz veya kan oturmaları mevcut mu? Bunlar göz önünde bulundurulmalıdır.

?????? LEZZETLİ BİR KURBAN ETİ İ?‡İN ETİN SAKLANMASI

?????? Kurban etleri, parçalar halinde temiz kaplara konulmalı ve önce güne?Ÿ görmeyen serin bir yerde (saklanacak ortamın 14 Cº'nin altında olmamasına dikkat edilmeli) hava alması sa?Ÿlanarak kesim sıcaklı?Ÿının oda ısısına dü?Ÿmesi beklenmeli (bu bekleme süresi 5?6 saati geçmemeli), daha sonra buzdolabına kaldırılmalıdır.

?????? Böylece etin olgunla?Ÿması ve sa?Ÿlıklı kalması sa?Ÿlanır. Kurbanlık etler henüz kesim sıcaklı?Ÿında iken buzdolabına po?Ÿet içinde veya hava alamayacak bir durumda büyük parçalar halinde üst üste konulursa, buzdolabı ısısı etin iç kısımlarını so?Ÿutmaya yetmez. Bu nedenle etin hava almayan kısımlarında çok kısa sürede (2.gün) bozulma ve koku?Ÿma hatta ye?Ÿillenme görülür.

?????? 13 Kasım 2009

Bu haber 1335 defa okunmu?Ÿtur.